یک جانباز مشاور و روانشناس : راهکار کاهش استرس کرونا دوری از اخبار کذب است

نوید شاهد البرز: جانباز «اسماعیل شوانی»، دارای دکترای تخصصی مشاوره واز مشاوران بنیاد شهید، مدرس دانشگاه و مدیر مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی میثاق است. گفت‌وگو خبرنگار نویدشاهد البرز را با این دکتر مشاور و روانشناس بخوانید.

_نوید شاهد البرز: آقای دکتر می ‌دانم که شما جانباز هستید در خصوص چگونگی جانبازیتان برای ما بفرمایید.

دکتر شوانی: چهاردهم خرداد 1381 زمانی که سیزده سال داشتم به دلیل انفجار مین‎های کاشته شده در منطقه جنگی پیرانشهر، شهر محل زندگی‌ام دچار جراحت و از دست دادن یکی از پاهایم شدم.

_نوید شاهد البرز: با توجه به سن کمی که داشتید چگونه با مساله قطع عضو (پا) کنار آمدید؟

دکتر شوانی: خب، طبیعی‌ست تجربه چنین شرایطی برای هر کسی سخت است و برای من نیز با توجه به زندگی پرتحرک روستایی که داشتم و سن کم این مورد قابل درک نبود اینکه دیگر نمی‎توانم پابه پای دوستانم بازی کنم و فعالیت‌های روزانه‌ام را انجام بدهم، سخت بود. مدت زیادی درگیر این وضعیت بودم تا اینکه خودم را یافتم و به دنبال سبک زندگی و تحقق اهدافم در آینده رفتم. از آنجایی که علاقه خاصی به کارهای یاورانه و بالینی داشتم در دانشگاه این رشته را انتخاب کردم تا بتوانم برای خود و همنوعانم ثمربخش باشم و اکنون اگر 10بار دیگه به گذشته برگردم باز هم در این رشته تحصیل می‌کنم، به این دلیل که تحصیل و کار در حوزه مشاوره و روانشناسی تجربیات بسیار ارزنده‎ای را برای فرد به همراه دارد.

_نوید شاهد البرز: نسل سوم و چهارم انقلاب را چگونه می‌بینید و چه توصیه‌هایی برای انها دارید؟

دکتر شوانی: این انقلاب تا به این برهه خون‌ها و جان‌های زیادی داده و من در جایگاه یک جانباز و برادر شهید (شهید امنیت) آرزوی قلبی‌ام این است که روزی خدمت رهبر معظم انقلاب برسم و به ایشان تبریک بگویم برای داشتن چنین پاسدارانی که با جان و دل از این مرز و بوم دفاع می‌کنند.  دشمنان بدانند راه چنین شهدای جان برکفی همیشه ادامه خواهد داشت. به‌نظر من وظیفه نسل فعلی انقلاب پاسداشت خون شهدا و ادامه راه آنها خواهد بود.

_نوید شاهد البرز: در شرایط شیوع کرونا در گروههای آسیب‌پذیری مانند جانبازان شیمیایی، تاثیرات روانی بر آنها و نقش روان‌شناسان برای کمک به این افراد چیست؟

دکتر شوانی: جانبازان به‌واسطه شرایط خاص و حاد جسمانی و روانی که دارند، در زمان بروز چنین بحران‌هایی بیش از سایر مردم نیازمند مراقبت‌های بالینی و و روانشناختی هستند. پس افرادی که می‌توانند به جانبازان کمک کنند؛ یعنی روانشناسان و مشاوران بیشترین نقش را خواهند داشت. چرا که با استفاده از انواع تکنیک‌های روانی می‌توانند این بار منفی را که بر  جانیاز تحمیل می‌شود کاهش دهند. در چنین مواقعی استرس و اضطراب بیشتری متوجه یک فرد جانباز خواهد بود و تحمل این علائم سخت خواهد بود و اینجاست که یک روانشناس می‌تواند با حمایت‌های روانی که می‌کند نقش حرفه‌ای خود را به نحواحسن انجام بدهد. یکی از راهکارهای کاهش استرس،  دلگرمی دادن و دوری از منابع خبری کذب و بخصوص فضای رسانه‌هایی است که اخبار ضدو نقیضی ارائه می‎کنند و مردم باید اخبار را از رسانه ملی دنبال کنند.

_نوید شاهد البرز: چرا برخی دچار ترس افراطی نسبت به این ویروس می‌شوند؟ افرادی که ذهنشان به طور افراطی درگیر ویروس کرونا می‌شود، چه کنند؟

دکتر شوانی: وقتی که فرد در موقعیت‌های منفی قرار می‌گیرد، ذهن آدمی به‌طور خودکار دچار یک نوع خطای شناختی (تراوش افکار منفی خودجوش) می‌شود. بر اساس نظریه وجودی(اگزیستانسیال) یکی از راهکارهای مواجهه با این خطاها دادن یک نوع معنای جدید به رویداد فعلی ست (معنادرمانی) و حتی رویکردهای موج سوم روانشناسی نیز مثل رویکرد ACT معتقدند که باید به یک نوع پذیرش روانشناختی برسیم، ما در موقعیت‌های منفی همیشه سعی می‌کنیم از موقعیت فرار فکری داشته باشیم یا آن‌را انکار کنیم؛ درحالی‌که پذیرش روانشناختی به ما یاد می‌دهد به‌جای فرار از موقعیت رابطه خود با رویداد تغییر بدهیم. این تغییر رابطه با رویداد تا حد زیادی بار منفی آن‌را کاهش داده و بینش جدیدی به فرد می‌دهد.

_سخن پایانی؟

در پایان باز هم تاکید می‎کنم که در چنین مواقعی، جانبازان و ایثارگران بیش از هر قشری نیازمند حمایت‎های روانشناختی می‌باشند و تشکیل کارگروه‌های سلامت روان ویژه جانبازان و خانواده های آنها در شرایط کرونا و بعد از کرونا در استان‎ها ضروری‎ست. همچنین از مجموعه نوید شاهد که در مواقع بحرانی و بروز خطرها مثل رویداد اخیر (کرونا) نسبت به مردم و علل الخصوص جامعه هدف (خانواده شهدا، ایثارگران و آزادگان) اطلاع‎رسانی و آگاه‎سازی می‎کنید.

گفت‌وگو از اباذری